خازن چیست؟
خازن (Capacitor) یک قطعه الکترونیکی پسیو (غیرفعال) است که برای ذخیره انرژی الکتریکی به صورت بار الکتریکی در یک میدان الکتریکی استفاده می‌شود. خازن‌ها از دو صفحه رسانا تشکیل شده‌اند که توسط یک ماده عایق (دی‌الکتریک) از یکدیگر جدا شده‌اند.
وظایف اصلی خازن:
- 1. ذخیره انرژی: ذخیره و آزادسازی انرژی الکتریکی.
- 2. صاف کردن ولتاژ: کاهش نویز و تداخلات در مدار.
- 3. تنظیم فرکانس: در مدارهای تنظیم فرکانس و فیلترها.
- 4. جداسازی AC و DC: جلوگیری از عبور جریان DC در مدار.
پارامترهای مهم خازن:
ظرفیت خازنی (Capacitance): میزان توانایی خازن برای ذخیره بار الکتریکی (بر حسب فاراد، μF، nF یا pF).
ولتاژ کاری: حداکثر ولتاژی که خازن می‌تواند بدون آسیب تحمل کند.
مقاومت داخلی (ESR): میزان مقاومت خازن در برابر جریان متناوب.
دمای کاری: محدوده دمایی که خازن در آن عملکرد صحیح دارد.
انواع خازن‌ها:
خازن‌ها بر اساس نوع دی‌الکتریک و کاربردشان دسته‌بندی می‌شوند:
- خازن‌های ثابت (Fixed Capacitors):
این نوع خازن‌ها ظرفیت ثابتی دارند.
خازن سرامیکی (Ceramic Capacitor):
از مواد سرامیکی به عنوان دی‌الکتریک استفاده می‌کند.
کوچک، سبک، و مناسب برای فرکانس‌های بالا.
کاربرد: فیلتر کردن نویز و در مدارهای RF.
خازن الکترولیتی (Electrolytic Capacitor):
دارای قطب مثبت و منفی (پلاریته) است.
ظرفیت بالا برای ولتاژ‌های پایین تا متوسط.
کاربرد: مدارهای تغذیه و فیلترهای ولتاژ.
خازن تانتالیوم (Tantalum Capacitor):
مشابه خازن الکترولیتی اما کوچک‌تر و پایدارتر.
کاربرد: دستگاه‌های کوچک و حساس.
خازن فیلم (Film Capacitor):
دی‌الکتریک آن از لایه‌های نازک پلاستیکی است.
مقاوم به ولتاژ بالا و پایدار.
کاربرد: در مدارهای قدرت و سیستم‌های صوتی.
خازن کاغذی (Paper Capacitor):
از دی‌الکتریک کاغذی استفاده می‌کند.
کمتر استفاده می‌شود و قدیمی‌تر است.
خازن میکا (Mica Capacitor):
دقت و پایداری بالا در فرکانس‌های زیاد.
کاربرد: تجهیزات RF و مخابراتی.
خازن‌های متغیر (Variable Capacitors):
این نوع خازن‌ها قابلیت تنظیم ظرفیت دارند.
خازن تریمر (Trimmer Capacitor):
کوچک و قابل تنظیم با ابزار.
کاربرد: تنظیم دقیق مدارهای رادیویی.
خازن دوار (Variable Capacitor):
برای تنظیم دستی در مدارها، مانند تنظیم فرکانس رادیو.
کاربردهای خازن:
- 1. فیلتر کردن: حذف نویز در مدارها.
- 2. ذخیره انرژی: در منابع تغذیه و باتری‌ها.
- 3. مدارهای تایمینگ: مانند مولد‌های فرکانس.
- 4. تنظیم فرکانس: در مدارهای رزونانس و مخابرات.
- 5. جداسازی: در ورودی‌ها و خروجی‌ها برای جداسازی AC
مطالب مرتبط :
تکترونیکس
گودویل
ریگول
